بزرگنمايي:

عصرقم- بر اساس قانون، مسئولیت ساماندهی و احیا این بافت‌ها بر عهده وزارتین راه و شهرسازی، کشور و شهرداری‌ها هست و طی بیش از دو دهه، برنامه‌های بهسازی و نوسازی متعددی توسط این مجموعه‌ها برای شهرهای مختلف کشور طراحی و عملیاتی شده است. بحث احیا و بهسازی مناطق ناکارآمد در دولت‌های یازدهم و دوازدهم جدی‌تر از گذشته موردتوجه قرارگرفته و در قالب طرح‌ها و سیاست‌های بازآفرینی شهری دنبال می‌شود.
کلان‌شهر قم نیز ازجمله شهرهایی است که درگیر معضل بافت‌های فرسوده بوده و بالغ‌بر 1587 هکتار از وسعت آن را این بافت‌ها تشکیل می‌دهند که 315 هکتار آن بافت تاریخی هست در دهه 70 و با تأسیس شهرک پردیسان به‌منظور تأمین مسکن موردنیاز شهر قم، اولین چاره‌اندیشی‌ها برای موضوع بافت‌های ناکارآمد قم در دستور کار مسئولین وقت قرار می‌گیرد و پس از طی مراحل قانونی، 48 هکتار از اراضی ملی این منطقه به‌عنوان پشتیبان طرح‌های بازآفرینی شهری قم تعیین و کارسازی می‌شود. وجود ابهامات متعدد در اختصاص این 48 هکتار، ازجمله نحوه استفاده و واگذاری و نیز ارزش‌افزوده بر آن، موجب می‌شود که استفاده از این ظرفیت ارزشمند برای توسعه شهر، سال‌ها مسکوت و بلااستفاده باقی بماند.
عزم جدی دولت و مسئولان استان برای خروج اراضی 48 هکتاری از بن‌بست بلاتکلیفی
بحث رفع موانع مجموعه 48 هکتاری پردیسان و تعیین تکلیف آن اگرچه در طول این سال‌ها همواره مطرح بوده است اما علیرغم نیاز جدی شهر به موضوع بازآفرینی و بهسازی به‌ویژه در اطراف حرم مطهر و هسته مرکزی شهر، هیچ‌گاه منجر به نتیجه نمی‌شود تا این‌که در سال 97 موضوع جدی‌تر از همیشه پیگیری شده و این پیگیری‌ها در آغازین روزهای شروع بکار دکتر سرمست استاندار قم به اوج خود می‌رسد. در طی این مدت جلسات کارشناسی مختلفی میان مسئولان استان, مدیران شهرداری و مقامات وزارت راه و شهرسازی برای حل این موضوع تشکیل می‌شود.
در سفر بهمن‌ماه 97 وزیر راه و شهرسازی به قم و در جلسه ستاد بازآفرینی شهری در محل استانداری اختصاصاً به این موضوع پرداخته‌شده و تصمیمات امیدبخشی در آن اتخاذ می‌شود. دکتر اسلامی در این جلسه با اشاره به تعیین اراضی 48 هکتاری شهرک پردیسان به‌عنوان پشتیبان بافت‌های ناکارآمد با محوریت پیرامون حرم مطهر تصریح می‌کند: اراضی 48 هکتاری شهرک پردیسان که به‌عنوان پشتیبان طرح بازآفرینی بافت‌های میانی و ناکارآمد در نظر گرفته‌شده باید طبق قانون اجرایی شده و امر ساخت مسکن در آن‌ها طبق اصول و مقررات قانونی آغاز شود. وزیر راه و شهرسازی همچنین بر لزوم سرعت بخشی به کار تأکید و خواستار تهیه سازوکارهای اجرایی مربوط به این اراضی می‌شود.
در ادامه و با قطعی شدن موضوع اختصاص 48 هکتار به طرح‌های بازآفرینی شهر قم، کمیته سه نفرِ ای متشکل از نمایندگان استانداری، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری مأمور پیگیری و هماهنگی مربوط به اولویت‌بندی و اجرای پروژه‌های برخوردار از منابع 48 هکتاری می‌شود و این کمیته در جلسه 15 اردیبهشت 98 خود، اولویت‌بندی پروژه‌ها را به شرح ذیل تعیین و تصویب می‌کند: ا- توسعه ضلع جنوبی حرم مطهر تا 20 درصد از محل اراضی 48 هکتاری 2- ساماندهی و تکمیل طرح توسعه ضلع شرقی حرم مطهر تا 15 درصد 3- ساماندهی و تکمیل صحن آستانه و آرام ستان شیخان تا 20 درصد 4- ساماندهی و تملک فاز 5 عمار یاسر به‌عنوان جایگزین شبکه معابر اطراف حرم تا 10 درصد 6- ساماندهی و تملک قبرستان نو تا 10 در صد 7- ساماندهی و بهسازی و تملک محدوده طرح دروازه ری تا 5 درصد 8- پیشنهادها و اولویت‌های تملک طرح‌های حرم مطهر با نظر تولیت محترم تا 10 درصد این اولویت‌بندی نشان می‌دهد که پروژه‌های مربوط به بهسازی و ساماندهی اطراف حرم مطهر با سهم 85 درصدی، در صدر اولویت‌های برخوردار از منابع 48 هکتاری قرار دارند و این موضوع درواقع نشست گرفته از نگاه ویژه دولت، استان و مجموعه مدیریت شهری قم به مرکزیت حرم مطهر و کانون بودن این نقطه در مباحث مربوط به زیباسازی و بهسازی و توسعه گردشگری مذهبی است.
یکی دیگر از مأموریت‌های کمیته سه نفرِ، بحث تصمیم‌گیری در مورد نحوه آماده‌سازی اراضی 48 هکتاری بود که در این خصوص مقرر می‌شود شهرداری قم در فاصله زمانی 6 تا حداکثر 9 ماه نسبت به این امر مبادرت نماید. همچنین در مورد پروژه‌های معرفی‌شده در صورت اماکن و بناهای ارزشمند تاریخی با استعلام از میراث فرهنگی و گردشگری انجام شود.

اراضی 48 هکتاری ظرفیت ارزشمندی برای توسعه قم
به اعتقاد کارشناسان و صاحب‌نظران مدیریت شهری، رفع موانع پیش روی اراضی 48 هکتاری پشتیبان طرح‌های بازآفرینی، کاری بزرگ، ارزنده و یک گام عملی بلند برای حل مشکلات شهر قم محسوب می‌شود و باید متولیان امر برای ادامه و تکمیل طرح‌های عمرانی به بهترین شکل ممکن از آن بهره‌برداری کنند. از این منظر، آماده‌سازی این زمین‌ها یکی از مهم‌ترین فرایندهای کار است و این کار هر چه قدر سریع‌تر انجام شود در پیشبرد اهداف و طرح‌های شهرداری تأثیر بیشتری خواهد داشت. در حال حاضر ارزش این زمین‌ها که در بهترین نقطه پردیسان واقع‌شده بیش از هزار میلیارد تومان برآورد شده است و در آینده و با ایجاد ارزش‌افزوده، منبع درآمدی خوبی برای نهاد شهرداری و محرک مناسبی برای توسعه شهر خواهد بود. البته این ظرفیت به‌تنهایی کافی نبوده و برای حل کامل مشکل بهسازی و نوسازی شهر و ساماندهی بافت‌های ناکارآمد واقع در هسته مرکزی شهر و سایر مناطق کلان‌شهر قم باید از منابع و ظرفیت سایر بخش‌ها نیز استفاده شود.