بزرگنمايي:

عصر قم - استان ها - بارش های نسبتا خوب روزهای پایانی سال 97 و بهار امسال گرچه تا حدودی از ابعاد گسترده بحران کم آبی و خشکسالی در برخی از مناطق کشور کاست، اما این تصور که بارش ها توانسته مشکلات ناشی از سال ها را کم بارشی را حل کند، تلقی درستی نیست.

ایران در منطقه خشکی از لحاظ جغرافیایی و نوار بیابانی قرار دارد و همین شرایط باعث شده تا کشور به طور مداوم با مشکل کم آبی و خشکسالی مواجه باشد که لازمه مقابله با این شرایط مدیریت مصرف منابع آبی است. این واقعیت که ایران جزو مناطق کم باران جهان بوده و میزان بارش‌ها در آن تنها یک سوم متوسط جهانی است، موضوعی است که مردم و مسئولان نباید آن را هرگز فراموش کنند. بر اساس نتایج برخی از پژوهش‌ها بسیاری از مناطق کشور همواره در معرض خشکسالی قرار دارد و به دلیل کم آبی‌های انباشته از سالیان دراز، بارش‌های به نسبت خوب در یک سال جبران کننده شرایط به وجود آمده نخواهد بود.
بر اساس اعلام مسئولان، بیش از 54 درصد مساحت کشور دارای اقلیم فراتر از خشک و بیش از 15 درصد منطقه خشک است که این نشان می‌دهد نزدیک به دو سوم کشور در معرض خشکسالی و آثار ناشی از آن قرار دارد. شرایط بارش‌های کم در این مناطق مشکلی دائمی و مستمر است که نشان می‌دهد چاره‌ای جز مدیریت مستمر منابع آبی و استفاده بهینه از این منابع نداریم.
مشکلات انباشته شده از سال‌ها کم آبی به واسطه عواملی نظیر کاهش بارش‌ها، مصرف بی رویه آب، هدر رفتن منابع آبی، کشاورزی سنتی و مدیریت ناصحیح این منابع، شرایطی را ایجاد کرده که با یک سال بارش به نسبت خوب نمی‌توان ادعا کرد که کشور از شرایط بحرانی آب و در برخی مناطق خشکسالی خارج شده است و آگاه رسانی به مردم در این خصوص نیز یکی از ضروریاتی است که باید آن را جدی گرفت زیرا مدیریت مصرف منابع آبی بدون همراهی مردم به طور قطع به جایی نخواهد رسید و تداوم شرایط موجود و مصرف بی رویه به ویژه منابع آبی آشامیدنی مشکلات جدی تری را رقم خواهد زد.
رضا اردکانیان وزیر نیرو سال گذشته اعلام کرده بود که سدهای کشور نسبت به سال 96 حدود 25 درصد با کاهش آب مواجهند، آن بخشی از کشور که به آب‌های سطحی متکی است با مشکل آبی بیشتری مواجه است، اما دولت برای مدیریت این موضوع با اولویت تأمین آب شرب، جدیت خوبی نشان داده است. به گفته وی، از تعداد حدود یک هزار و 157 شهر کشور، 334 شهر با مشکل کم آبی مواجه است و جمعیت این شهرها بالغ بر 34 میلیون نفر می‌باشد.
وزیر نیرو گفت: اگر بتوانیم بهره وری از آب را در بخش کشاورزی حدود 10 درصد افزایش دهیم یعنی بدون هیچ‌گونه لطمه‌ای به امنیت غذایی کشور، بتوانیم با آب کمتر غذای مورد نیاز را تأمین کنیم که قطعاً عملی است اطمینان داریم که مصارف شرب، صنعت، بهداشت و حقآبه های زیست محیطی ما برای جمعیتی تا دو برابر جمعیت فعلی، کافی خواهد بود.
اردکانیان این را نیز گفته است که همه دستگاه‌ها باید در این زمینه به هم کمک و افکار عمومی هم باید مطالبه اجتماعی کند تا الگوی مناسب کشت را در نقاط مختلف کشور، مستقر کنیم. حدود 10 میلیارد مترمکعب برای شرب، بهداشت و صنعت و نظایر آن و در شرایط معمولی حدود 90 میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌کنیم.
سال گذشته در شورای عالی آب کشور طرحی با عنوان دولت دوازدهم بدون تنش آب شرب تدوین و ارائه شد که بر اساس آن تا سال 1400، شهر تحت تنش نباشد، این طرح در قالب نقشه راه و برنامه مشخص به موضوعات متنوعی از جمله تأمین، ارتقای کیفیت، کاهش هدررفت آب و تأمین منابع مالی پرداخته و در لایحه بودجه سال 1398 نیز چارچوب‌های اصلی این برنامه دیده شده است.
میانگین سرانه مصرف آب در ایران حدود 200 تا 220 لیتر در شبانه روز است که این میزان در شهرهایی نظیر تهران تا 300 لیتر نیز افزایش می‌یابد و در مقایسه با سرانه مصرف آب در جهان حدود 70 تا 80 لیتر بیشتر است. بر اساس اعلام مسئولان 70 درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد و بر این اساس به منظور کاهش مصرف نیازمند مدیریت مشارکتی و توجیه مردم نسبت به واقعیت‌های منابع آبی و رفع این توهم که با یک سال بارش خوب، با پرآبی مواجه خواهیم بود، هستیم. این موضوع نیازمند فرهنگ سازی است که یک پایه اصلی آن رسانه‌ها هستند که در این فرآیند نقشی اساسی ایفا می‌کنند.
این حقیقت که بارش‌های نسبتاً مطلوب امسال مشکل کم آبی در بسیاری از نقاط کشور را حل نکرده است، باید به طور دائم بازگو شود تا مردم چشم اندازی واقعی از وضعیت منابع آبی در مقابل خود ببینند که این خود باعث می‌شود تا همراهی آنان با برنامه‌های مدیریت مصرف مطلوب‌تر باشد. بر اساس برخی مطالعات جبران بیش از یک دهه کم آبی و کاهش بارش‌ها، نیازمند نزدیک به 20 سال پرآبی است