بزرگنمايي:
عصرقم- سید محمدتقی سجادی در میزگرد رسانه ای "واکاوی نقش آبخیزداری در جلوگیری
از وقوع سیل و تهدید های پیش روی قم" با اشاره به اهمیت آبخیزداری عنوان
کرد:حوزه آبخیز، کلیه سطوح و عرصه هایی را شامل می شود که روان آب ناشی از
بارش از یک مجرای خروجی خارج می شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم
افزود: وقتی بارندگی در این سطح اتقاق می افتد، آبراه‌ها تجمیع و از مجرای
خروجی خارج می شود. اگر دورچین و سد بام و ناودان را در سطحی در نظر
بگیریم، مجرای خروجی همان ناودان است، وقتی حوزه گفته می شود که باید خط
الراسی در اطراف و خط القعری در انتها و در عرصه شیبی وجود داشته باشد.
سجادی بیان کرد: وقتی در نقشه، حوزه
آبخیز را تعیین و خط الراس و ارتفاع را وصل می کنیم، مرز حوزه مشخص می شود
و شرایطی که آن عرصه هایی که در این محدوده هستند را در نظر می گیریم، می
بینیم در کنار شدت و مدت و دامنه بارش، جنس خاک نیز اهمیت زیادی دارد.
وی گفت: برای وقوع روان آب و سیلاب،
جنس آن عرصه از نظر خاک و نفوذ پذیری و شیب و پوشش گیاهی نیز تاثیر می
گذارد و مشخص می کند چه میزان سیلاب جریان یابد، در این میان یک سری از این
آیتم ها در اختیار ما نیست ولی پوشش گیاهی و میزان تخریب خاک بر عهده ماست
تا از بروز سیلاب بتوانیم جلوگیری کنیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم
افزود: خاک سازی در مناطقی مانند قم تا 500 سال طول می کشد، تا خاک شامل
مواد معدنی و موجودات جانوری و پوشش گیاهی تشکیل شود، در این راستا وقتی
پوشش گیاهی را از بین ببریم میزان روان آب را افزایش می دهیم.
وی بیان کرد: آبخیزداری کلیه
تدابیری است که از بارندگی ها بهره وری ایجاد کنیم و فرصت نفوذ برای آب های
روان به وجود بیاوریم و یک سری تدابیر مکانیکی را در نظر می گیریم تا آب
را در نقطه حفظ کنیم، در این باره ایجاد چاله های فلسی و پوشش گیاهی تا
میزان زیادی از آب را در نقطه نگه می دارد.
سجادی عنوان کرد: عرصه های منابع
طبیعی وسیع است، در کشور 86 درصد عرصه های موجود شامل منابع طبیعی است و در
قم از 1 میلیون و 120 هزار هکتار، میزان 975 هزار هکتار عرصه منابع طبیعی
به شمار می رود. وقتی محدوده و حریم شهرها را از این اراضی کسر کنیم، باقی
مانده آن عرصه هایی است که در اختیار ما قرار دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم
بیان کرد: اقداماتی که در آبخیزداری انجام می شود فقط بر عهده دولت نیست و
مشارکت مردم نقش اساسی در آن دارد، رویکرد ما استفاده از توان مردم و
همیاران طبیعت است و این سرمایه ملی مهمی به شمار می رود؛ مسئولان و مردم
روی بحث های زیست محیطی حساس هستند.
وی گفت: در حدود 21 سال قبل فعالیت های آبخیزداری در قم شروع شده و تاکنون در 65 درصد از مساحت استان مطالعات تفضیلی صورت گرفته است.
سجادی افزود: همچنین تاکنون 300
هزار هکتار فعالیت های آبخیزداری در 503 کد نقطه و سازه های آبخیزداری در
قم انجام شده است که این فرآیند نقش مهمی در کنترل سیلاب داشت، 70 هزار
هکتار از این 300 هزار هکتار مشرف به شهر قم انجام شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم
با بیان اینکه حوزه قمرود می تواند در قم از نظر سیلاب اثر گذار باشد،
عنوان کرد: با عنایت رهبری اختصاص منابع ویژه از محل صندوق توسعه ملی به
پروژه های آبخیزداری سال گذشته 200 میلیون دلار در کشور و امسال 140 میلیون
یورو به این امر اختصاص یافته است. مدیریت بحران نیز سال قبل از محل ماده
12، اتفاقات خوبی را در حوزه های بالادست و به ویژه مشرف به شهر قم رقم زد.
سجادی اظهار کرد:عوامل فنی دیگری
نیز در کنترل سیلاب نقش داشته است، در سال 88 میزان 30 میلی متر بارش در
بالادست قم اتفاق افتاد که خسارات شدیدی داشت، اما امسال بالغ بر 70 میلی
متر بارش داشتیم و میزان خسارات در سال جاری کمتر بود.
وی گفت: احداث بندهای تنظیمی و
کنترلی و ذخیره ای و انحراف آب از دشت و تغذیه مصنوعی و حفظ روان آب و
تمامی این پروژه ها در 21 سال به وظیفه خود عمل کردند تا سیلاب را در قم
کنترل کنند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم
افزود: بر اثر اجرای این پروژه ها 25 میلیون متر مکعب در همان ابتدا کنترل
شد و 75 میلیون متر مکعب، روان آب ها به صورت تنظیم شده تخلیه شد.
سجادی در مورد وضعیت ریزگرد در
تابستان قم بیان کرد: نمی توان گفت امسال ریزگرد داریم یا نداریم، اگر چه
در مراتع طرفین اتوبان قم، پوشش گیاهی یک ساله خوبی وجود دارد اما وقتی
پوشش بهتر و رطوبت سطحی خوب باشد گرد و غبار کمتر است. ولی وقتی جنس سطح
خاک و زمین در معرض آب باشد و نفوذ را چند ماه حفظ نکند و جریانات شرقی و
غربی باد وجود داشته باشد نمی توان نداشتن ریزگرد را تضمین کرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم
اظهار کرد: جنس خاک و تبخیر و از بین رفتن خاک نباتی بر اثر فرسایش و یا به
دست انسان هر کدام در ایجاد ریزگرد نقش دارد.
وی گفت: در قم 400 هزار هکتار در
معرض بیابانی شدن و 150 هزار هکتار در 4 نقطه کانون تولید گرد و خاک و 3500
هزار هکتار کانون های فوق بحرانی هستند و نمی توان پیش بینی کرد بارش ها
بر روی این ها اثر گذار باشد، بسیاری از گرد و خاک ها منشاء داخلی دارد.
سجادی عنوان کرد: در آیخیزداری چشم
انداز بلند مدت دیده می شود تا در تاب آوری موفق باشیم وقتی در سرشاخه آسیب
را مهار کنیم می توان از تخریب جلوگیری کرد،در این خصوص نقاط آسیب‌زا را
شناسایی کردیم. در مدت 5 ساله باید با تداوم داشتن اعتبارات، نقاط فوق حساس
در سیل را شناسایی کرد و سیلاب ها را مهار کنیم، در این باره مرتب سازی
برخی از کانون های ریزگرد با جریان های سیلابی را در دست اجراداریم هر
هکتار برای بوته سازی 8 میلیون تومان هزینه دارد که با مشارکت مردم این
مبلغ تا 4 میلیون تومان می رسد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری قم
در مورد ظرفیت های مردمی گفت: 6 صندوق خرد روستایی و تعاونی های روستایی و
مدیریت مشارکتی داریم. قرار است پروژه ها و سازه های آبخیزداری به 560 کد
نقطه برسد ،در حال حاضر138 سازه، مشرف به قم ایجاد شده است ،سال قبل در
مجموع 15 میلیارد تومان به قم اختصاص یافت، امسال قرار است این اعتبارات دو
برابر می شود.
سجادی بیان کرد: برخی از پروژه ها،
با استفاده از ظرفیت قانونی در راستای اهداف محیط زیست توسط مردم انجام می
شود، در حال حاضر، فضا جهت حضور سرمایه گذار فراهم است، سرمایه گذار نیز
مایل است سرمایه گذاری کند؛ قانون حفاظت این فرصت را به سرمایه گذاران می
دهد.