بزرگنمايي:

عصرقم- امام جواد (ع) میوه دل ثامن الحجج (ع) در دهم رجب 195 ق در مدینه منوّره زاده شد و بر شاخسار امامت شکوفا گشت؛ دوران کودکی امام جواد (ع) از دوران شیرخوارگی تا زمانی که در سن هفت سالگی به امامت رسید، با حوادث گوناگون آمیخته است.

با شهادت امام رضا (ع) و به امامت رسیدن امام جواد (ع) در سن کودکی، یکی از موضوعاتی بود که حتی برخی از یاران امام هشتم را دچار شک و تردید کرد در حالی که دریافت دانش و به این جایگاه رسیدن، شرط سنی خاصی ندارد و هر گاه خداوند اراده نماید و شرایط برای امامت و پیشوایی دینی برای امام فراهم شود، چنین دانشی به او افاضه خواهد شد.

به همین دلیل در مواردی امام رضا (ع) و در موارد دیگری، خود امام جواد (ع) به تبیین آن پرداختند و به شبهه‌ها پاسخ گفتند.

آیت الله العظمی جوادی آملی در این زمینه می‌گوید: وجود مبارک امام رضا (ع) خیلی به امام جواد (ع) علاقمند بودند آن طوری که مسعودی در مروج الذهب خود نقل می‌کند «کان ینادیه فی المهد طول لیلته» در بسیاری از شب وجود مبارک امام رضا (ع) تا سحر کنار این گهواره ذکر خواب می‌گفت، مناجات و با او گفتگو می‌کردند.

این مرجع تقلید شیعیان می‌افزاید: به امام رضا (ع) عرض کردند شایسته نیست پدری همچون شما کنار گهواره کودک ذکر خواب بگویید که کودک بخوابد فرمود: نه من ذکر خواب می‌گویم نه او به خواب می‌رود من دارم معارف الهی را به او منتقل می‌کنم و با علم او را عزیز می‌کنم «انما اعزّه بالعلم عزّا»؛ این کار آن پدر و آن پسر (ع) بود.

وی ادامه می‌دهد: وقتی وجود مبارک امام جواد (ع) در دوران کودکی به مقام شامخ امامت رسید به او عرض کردند که مگر کودک به مقام شامخی می‌رسد مثل نبوت یا امامت؟ فرمود: (وَ آتَیناهُ الْحُکْمَ صَبِیاً) که در قرآن می‌خوانید این سند آن است که اگر کسی از علم لدنی برخوردار باشد ذات اقدس الهی چنین سمتی را به او عطا می‌کند. بعد وقتی وارد فضای جامعه شدند مهمترین کارشان تفسیر قرآن و نشر معارف قرآن و اهل بیت (ع) بود.

شباهت امام جواد (ع) به حضرت یحیی (ع)

آیت‌الله سید مختار میرعظیمی، استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: امام جواد (ع) نخستین امامی بودند که در کودکی به امامت رسیدند و در این مورد با حضرت یحیی که در دوران کودکی به مقام پیامبری رسیدند شباهت دارند.

وی ادامه داد: بلوغ فکری و داشتن زمینه امامت در امامان و منصوبین الهی محدود به سن خاصی نیست در طول تاریخ کاملاً اثبات شده است.

بلوغ فکری و داشتن زمینه امامت در امامان و منصوبین الهی محدود به سن خاصی نیست

این مدرس حوزه علمیه با اشاره به اینکه حتی خود امام جواد در معرض آزمایشات گوناگونی از جانب شیعیان قرار گرفت و مسئله امامت ایشان با اطمینان بسیار بالایی برای آنان ثابت شد که شرح آنها در کتب تاریخی آمده است، تصریح کرد: در قرآن نیز مطالبی در این زمینه آمده است که مراجعه به آنها ذهن را نسبت به این قضیه روشن‌تر می‌سازد از جمله داستان حضرت یحیی (ع) و حضرت یوسف (ع) و حضرت موسی (ع).

وی افزود: مأمون در راستای سیاست‌های خود، امام جواد (ع) را به دامادی خود برگزید تا دخترش را در خانه امام مستقر کند و ایشان را در کنترل داشته باشد.

دوستدار خدا در آشکار و نهان

یکی از اعضای مجلس خبرگان رهبری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه امام جواد (ع) در دهم ماه رجب سال 195 هجری قمری دیده به جهان گشودند، اظهار داشت: ایشان به ابن الرضا (ع) شهرت داشتند و در دوران کوتاه عمر خود در راستای نشر دین در مقابله با حکومت مأمون گام‌هایی برداشتند و از هدف اصلی خویش که تبیین مکتب اهل بیت (ع) بود، کوتاه نیامدند.

آیت الله محمد تقی پورمحمدی با اشاره به حدیثی از امام جواد (ع) ادامه داد: ایشان تأکید کردند که «نباید در عمل دوستدار خداوند باشی و در خلوت دشمن خداوند»؛ مرحوم محدث قمی در کتاب منتهی الآمال نقل کرده است که مضمون حدیث امام جواد (ع) همانند حدیث امام علی (ع) است که فرمودند «نباید این گونه باشد که در ظاهر ابلیس را لعن کنی و از وی دوری کنی و در خلوت و پنهان صدیق و رفیق ابلیس باشی».

وی با تأکید بر اینکه باید تنها هدفمان کسب رضایت خداوند باشد، گفت: باید خلوت و آشکارای شیعیان یکی باشد و از نفاق دوری کرد، در ظاهر به گونه‌ای نباشیم که خود را ولی الله معرفی بکنیم و در عمل دشمن خداوند باشیم چون این موضوع زمینه سقوط و نابودی انسان‌ها را فراهم می‌کند.

هجمه علمی در دوران امام جواد (ع)

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه باقرالعلوم (ع) نیز در این زمینه  اظهار کرد: هجمه علمی در دوره امام جواد (ع) وجود داشت یعنی موج عظیم و پرقدرت دستگاه حاکمیت در راستای خدشه‌دار کردن جایگاه امام جواد (ع) در میان مردم تمام تلاشش را می‌کرد.

حجت الاسلام امیر جهانی ادامه داد: دستگاه حاکمیت با برگزاری جلسات مناظره به دنبال مغلوب کردن امام جواد (ع) بود؛ اما غافل از اینکه این جلسات جایگاه علمی امام جواد (ع) را در میان مردم تثبیت می‌کرد، زیرا ایشان به‌خوبی به سوالات پاسخ می‌دادند. دستگاه حاکمیت با برگزاری جلسات مناظره به دنبال مغلوب کردن امام جواد (ع) بود؛ اما جایگاه علمی امام جواد (ع) در این جلسات تثبیت شد

وی با اشاره به اینکه بعد از امام رضا (ع) دستگاه حکومتی با حیله‌های مختلف به دنبال سرکوب کردن امام جواد (ع) بود، عنوان کرد: ایشان با وجود سن کم از عهده تمامی حیله‌های اینان برمی‌آمد؛ زیرا علم ائمه (ع) مربوط به حجیت خداوند است و اتصال محکمی با علم لایزال الهی داشتند.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: باوجود اینکه سن امام جواد (ع) کم بود اما دوره امامت ایشان کوتاه نبود و موقعیت اجتماعی والایی داشتند و به همین دلیل در سن جوانی نقشه شهادت ایشان را کشیدند.

حجت الاسلام جهانی اضافه کرد: امام جواد (ع) آنقدر عرصه را بر دستگاه حاکمیت زمانش تنگ کردند که بعد از ایشان برای دو امام بعدی تصمیم گرفتند که آنان را در زندان نگه دارند.