بزرگنمايي:

عصرقم- هرساله با فرا رسیدن فصل بهار و آغاز سال جدید و تعطیلات نوروز سفرها آغاز می‌شود و شهرهای مختلف میزبان مسافران خواهند بود.

در این میان برخی از شهرها به ویژه شهرهای مذهبی و امامزادگان پذیرای تعداد بیشتری از مسافران هستند که لازم است تمهیداتی برای آسایش و امنیت آن‌ها اندیشیده شود.

در شهر مقدس قم علاوه بر بارگاه ملکوتی بانوی کریمه حضرت فاطمه معصومه (س) بزرگان و امامزادگان دیگری دفن هستند که می‌توانند مکانی برای خلوت و عبادت عارفان و زیارتگاه زائران باشند.

تعداد امامزادگان قم به 444 عدد می‌رسد که برخی از آن‌ها دارای بقعه و ضریح هستند و با معماری زیبا و هنر اسلامی و نیز فراهم آوردن امکانات، محل مناسبی برای مسافرین و زائرین هستند.

امکانات رفاهی و اسکان مسافران در امامزادگان

مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان قم در این زمینه اظهار داشت: همانند سال‌های گذشته سازمان اوقاف برای ایام نوروز برنامه‌های مختلفی را در امامزادگان و بقاع متبرکه تدارک دیده است.

حجت‌الاسلام عباس اسکندری افزود: علاوه بر امکانات و خدمات فرهنگی و آموزشی به امکانات رفاهی مسافران عزیز به ویژه اسکان آن‌ها در این ایام توجه داشته‌ایم.

وی با بیان اینکه در حدود 28 بقعه متبرکه در شهر قم امکانات و خدمات رفاهی خوبی برقرار است و میزبان زائرین گرامی خواهند بود، تصریح کرد: از امامزادگانی که دارای زائرسرا و سوئیت برای اسکان مسافران هستند می‌توان به امامزاده جمال الدین (ع)، پنج امامزاده جمکران، امامزاده جعفر شهید (ع)، امامزاده عبدالله (ع) در روستای قلعه چم، امامزاده جعفر (ع) زواریون و امامزاده هادی (ع) وشنوه اشاره کرد.

مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان قم با اشاره به اینکه علاوه بر امامزادگان در تعدادی از حسینیه‌های موجود در سطح استان نیز امکانات اسکان و رفاه فراهم شده است گفت: در نوروز امسال به لحاظ نظم، مدیریت و خدمات رسانی، بسیار بهتر از سال گذشته عمل کرده تا بتوانیم هرچه بیشتر موجب رضایت و آسایش مردم و زائران را فراهم آوریم.

علاوه بر امامزادگان در تعدادی از حسینیه‌های قم نیز امکانات اسکان و رفاهی فراهم شده است

وی با اشاره به اینکه خدمت به دین الهی و مردم مهم‌ترین وظیفه ما است، افزود: توسعه آموزه‌های قرآنی و خدمت به مستمندان و نیازمندان جامعه اسلامی از جمله وظایف سازمان اوقاف است.

حجت‌الاسلام اسکندری مطرح کرد: امیدواریم با کمک همه دلسوزان نظام اسلامی، بتوانیم شرایطی را ایجاد کنیم که بقاع متبرکه همانطور که رهبر معظم انقلاب مطالبه کرده‌اند، به قطب فرهنگی تبدیل شوند.

آماده‌سازی 5 هزار کلاس درس برای اسکان مسافرین نوروزی

گفتنی است که پیش از این رضا سیار فرماندار قم نیز در جلسه شورای آموزش و پرورش در خصوص تعطیلات نوروز و آغاز سفرهای نوروزی ابراز داشت: برای اسکان مسافران نوروزی نیز تمهیداتی اندیشیده شده است و با توجه به مشکلات معیشتی و شرایط نامساعد جوی که در روزهای پایانی سال وجود دارد اسکان مسافران در مدارس انجام خواهد شد.

وی بیان داشت: امسال علاوه بر اسکان فرهنگیان در مدارس استان، 5 هزار کلاس درس نیز برای اسکان مسافران نوروزی در نظر گرفته شده و بستری امن برای مسافران فراهم خواهد شد.

برپایی خیمه‌های معرفت

مدیر اطلاع رسانی اداره کل اوقاف و امور خیریه قم نیز عنوان کرد: قم به دلیل اینکه از نظر مواصلاتی شاهراه ارتباطی کشور و بیش از 17 استان محسوب می‌شود و نیز به خاطر وجود بارگاه ملکوتی حضرت معصومه (س) در ایامی مانند نوروز شاهد حضور گسترده زائران و مسافران در این شهر هستیم بنابراین فعالیت‌های متنوعی برای ایام نوروز برنامه ریزی شده است که به زودی اطلاع رسانی خواهند شد.

مهدی قائم پناه گفت: در این ایام طرح آرامش بهاری اجرا و خیمه‌های معرف برپا خواهند شد و به موضوعاتی چون کودک و نوجوان و عفاف و حجاب پرداخته می‌شود.

با توجه به اینکه تعداد امامزادگان قم زیاد و سخن در مورد هر یک از آن‌ها مفصل است، به اختصار برخی از امامزادگان مشهور قم معرفی می‌شود.

امامزاده موسی مبرقع (ع)

امامزاده موسی مبرقع (ع) فرزند حضرت امام محمد تقی (ع) و جد سادات رضوی است که در خیابان طالقانی (آذر) واقع شده است و بنای اولیه ساختمان به نظر می‌رسد که از آثار قبل از صفویه باشد؛ ایشان اولین کسی از سادات رضوی است که در سال 256 هجری قمری در قم اقامت گزیده است.

موسی مبرقع در 296 هجری قمری از دنیا رفت و در مکانی که اکنون مزار اوست دفن شد و در کنارش یکی از فرزندانش به نام شاهزاده احمد فرزند محمد بن موسی که مردی عابد و با سخاوت و کریم بود، مدفون گردید؛ دهلیز و راهروی بقعه مشحون از آثار هنری است که از قرن نهم هجری قمری باقی مانده است.

امامزادگان چهل اختران

بقعه چهل اختران از ابنیه باشکوه تاریخی و در جوار بقعه جناب موسی مبرقع (ع) واقع است که در این بقعه تا هنگام تألیف تاریخ قم به سال 378 هجری قمری چهارده تن از سادات رضویه از خاندان موسی و جعفر و غالباً از طبقه نسوان به خاک سپرده شده بودند که در آن تاریخ نام آنها ثبت گردیده است و بعد از آن هم از همین خاندان جمع دیگری دفن شده اند که تاریخی برای معرفی نام و نسب آنان در دست نیست؛ چنانکه از وجه تسمیه گنبد مزبور به عنوان بقعه چهل اختران یا به قول عوام چهل دختران به خوبی بدست می‌آید.

تاریخ بنای چهل اختران به سال 950 هجری قمری بر می‌گردد و بانی آن شاه طهماسب صفوی و توسط استاد سلطان قمی ساخته شد.

امامزاده سلطان محمد شریف (ع)

امامزاده سلطان محمد شریف (ع) از نوادگان حضرت امام زین العابدین (ع) و از امامزادگان جلیل القدر و معتبر قم است که مقبره ایشان در محله‌ای که به همین نام معروف است قرار دارد؛ معماری بنا به سده نهم و دهم هجری قمری و شاید اندکی فراتر تعلق دارد که چند دهه پیش ویران و به جای آن گنبد مرتفعی بنا شد.

امامزاده شاه احمد قاسم (ع) و فاطمه خاتون (ع)

مزار احمد بن قاسم یا شازده قاسم (ع) و خواهرش فاطمه خاتون (ع) از نوادگان امام جعفر صادق (ع) در جنوب شرقی شهر قم نزدیک دروازه قلعه و در مجاورت میدان معلم قرار دارد.

بنای امامزاده در مجموع از بهترین و زیباترین نمونه‌های اوج تجلی هنر گچ بری در آثار قدیمی قم است که در سال 780 هجری قمری ساخته شده و لوح مرقدی که اکنون به عنوان «محراب مسجد قم» درموزه برلین نگهداری می‌شود از این مزار بوده است.

امامزاده علی بن جعفر (ع)

امامزاده علی بن جعفر (ع) مشهور به «در بهشت» در شرق شهر قم و انتهای خیابان انقلاب و گلزار شهدا قرار دارد و از فرزندان امام صادق (ع) است.

یکی از مهم‌ترین عناصر تزیینات این بقعه هنر گچبری به کار رفته در آن است که در زمره برجسته‌ترین آثار هنری سده هشتم و هم طراز بناهایی همچون «گنبد علویان همدان»، «مدرسه حیدریه قزوین» و «بقعه پیربکران اصفهان» محسوب می‌شود.

محراب این امامزاده امروزه زینت بخش موزه دوران اسلامی در موزه ملی ایران است.

امامزاده شاه سید علی (ع)

نسب شریف امامزاده شاه سیدعلی (ع)، مدفون در خیابان 15 خرداد شهر مقدس قم، با سه واسطه به حضرت عباس علیه السلام و با چهار واسطه به امیرالمومنین حضرت علی علیه السلام منتهی می‌شود.

این امامزاده دارای بقعه زیبا و گنبدی شلجمی شکل از کاشی و صحنی نسبتاً وسیع می‌باشد و از احترام خاصی در بین اهل شهر برخوردار است و محل نذور و مزار همگانی و مرکز اجتماع و اعتکاف ارباب حاجات به ویژه دردمندان است.

امامزاده جعفر شهید (ع)

این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (علیه السلام) و یکی از کهن‌ترین مزارهای شهر قم محسوب می‌شود.

آستان امامزاده جعفرشهید (ع) در خیابان امامزاده ابراهیم (ع) واقع شده است و دارای گنبدی به شکل هرمی کوتاه و مزین به کتیبه و گچبری های زیبا است.

پنج امامزاده

پنج امامزاده دارای 2 بقعه می‌باشد که در بقعه اول، مدفن سه تن از نوادگان امام سجاد (علیه السلام) به نام‌های هادی، مهدی و ناصر الدین است که به سال 1305 هجری قمری به دستور حسام السلطنه ساخته شد و بقعه دیگر مدفن دو تن به نام‌های جعفر و سکینه است که فرزندان ناصرالدین هستند.

پنج امامزاده در جمکران قرار دارد و کانون توجه دوستداران اهل بیت (ع) بوده است و بنابر نقل از مشاهدات مردمی، بزرگانی همچون مرجع بزرگ جهان تشیع آیت الله العظمی بروجردی و آیت الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی از این آستان زیارت نموده‌اند.

امامزاده شاه جمال (ع)

در ابتدای جاده اراک بارگاه امامزاده سید جمال الدین (ع)، معروف به شاه جمال از فرزندان امام موسی کاظم (ع) قرار دارد و یکی از مکان‌های زیارتی و تفریحی به شمار می‌آید.

پس از مدخل اصلی امامزاده، صحن مشجر بسیار بزرگی است و بقعه امامزاده در انتهای صحن واقع شده و در اطراف آن حجره‌هایی زیبا، همراه با ایوان‌های هم کف به طرز با شکوهی ساخته شده است.

امامزاده سید معصوم (ع)

نسب شریف امامزاده سیدمعصوم (ع) با بیست و یک واسطه به امام سجاد (علیه السلام) منتهی می‌شود.

آستان امامزاده سیدمعصوم (ع) در شهر قم، بلوار توحید، بعد از میدان نبوت واقع شده است و بنای ساختمان بقعه به شکل مربع است که بر فراز آن گنبدی عرقچینی از خشت و آجر دیده می‌شود.

امامزاده عبدالله (ع)

سلسله نسب این امامزاده به نوادگان امام کاظم (علیه السلام) می‌رسد که در شهرستان قم، بخش سلفچگان، روستای قلعه چم واقع شده است.

از نکات مثبت معماری این امامزاده، درب ورودی آن و همچنین فضای داخلی امامزاده است که با کاشی‌های رنگی بسیار زیبا تزئین شده و فضای سرسبز و دلنشین آن مکانی مناسب را برای تفرج رقم زده است.

امامزاده جعفر (ع)

نسب شریف این امامزاده با سه واسطه به امام هفتم (علیه السلام) منتهی می‌شود و عموی امامزاده سیدجعفر (ع) به نام سیدمحمد است که بنا به نوشته علمای انساب امیر منطقه قم بود و از او فرزندان زیادی به وجود آمده است.

آستان امامزاده جعفر (ع) در شهرستان قم، بخش سلفچگان، کنار روستای زواریان واقع شده است.

امامزاده شاه حمزه (ع)

یکی از امامزادگان معروف قم و فرزند بدون واسطه امام موسی بن جعفر (ع) و برادر احمد بن موسی (شاه چراغ در شیراز) است که در نزدیکی میدان کهنه واقع در خیابان آذر قم قرار گرفته است و در کنار آن مقبره دیگری معروف به امامزاده احمد (ع) از نوادگان موسی بن جعفر (ع) نیز وجود دارد.

بنای این امامزاده از آثار قرن هشتم است، مضافاً بر اینکه لوح کاشی موجود است که مربوط به عصر شاه طهماسب صفوی تزئین و تعمیر کلی و اساسی یافته است و بر فراز بقعه مورد نظر گنبدی است از آثار مرحوم اتابک اعظم.

امامزاده هادی (ع)

برخی از پژوهشگران، نسب امامزاده هادی (ع) را با 9 واسطه به امام سجاد (علیه السلام) پیشوای چهارم شیعیان منتهی می‌دانند.

بقعه این امامزاده که در جهت شمالی و خارج روستای وشنوه شهر کهک واقع شده از بقاع مشهور استان قم است که با ویژگی‌های معماری دوران صفویه مورد استقبال گردشگران و علاقمندان به هنر اسلامی قرار گرفته است.

در جوار این امامزاده بزرگوار چهار امامزاده دیگر به نام‌های شهربانو، حلیمه خاتون، رقیه خاتون و زینب خاتون نیز مدفون هستند.

امامزاده زینب خاتون (س)

امامزاده زینب خاتون معروف به معصومه خاتون و سیده‌ای جلیل القدر و عظیم الشان از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

بقعه باشکوه این امامزاده در دامنه کوهی در شمال غربی شهر کهک به فاصله 25 کیلومتری قم قرار دارد و قاعده بقعه از خارج به صورت هشت ضلعی مختلف الاضلاع با مصالح سنگ و گچ است.

این امامزاده مقر تابستانی علما، دانشمندان و اساتید عصر صفویه بوده است؛ در مدخل شمالی بقعه، دری بسیار قدیمی با دو لنگه نصب بوده که امروزه زینت بخش گنجینه باغ فین کاشان است‌.

گفتنی است اطلاعات در خصوص امامزادگان در پایگاه جامع اطلاع رسانی امامزادگان و بقاع متبرکه ایران اسلامی به نشانی www.emamzadegan.ir موجود است.

در پایان باید گفت که لازمه اجرایی شدن این مطالبه مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه امامزاده‌ها باید به قطب‌های فرهنگی تبدیل شوند، این است که ابتدا این امامزادگان برای مردم معرفی و شناسانده شوند.