بزرگنمايي:
عصرقم- بازار شایعات همیشه داغ بوده و هست ولی گاهی این شایعات از حالت عادی
خارج و نگرانی خاصی را در جامعه حاکم می‌کند و تنها بازار کشور را نشانه
نمی‌رود بلکه مستقیم تیر این شایعات گریبان بیمارانی را نشانه می‌رود که به
دارویی خاص نیاز دارند و یا نیازمند فرآورده‌های دارویی هستند.
این دست شایعات کم نیستند. یکی از این شایعات که دامنه آن در جامعه
گسترده شده واردات خون از سایر کشورها به ایران است. این شایعات که هر
ازگاهی تکرار می‌شود ولی با توجه به وجود سازمان انتقال خون در ایران چنین
شایعه‌ای توسط مسئولان به صورت جدی مورد تکذیب قرار می‌گیرد. در این راستا با مرتضی نوریان مدیرکل انتقال خون قم به گفت‌وگو پرداخت که بدین شرح است:
* سازمان انتقال خون از چه سالی تأسیس شد و چه زمانی در قم آغاز به کار کرد؟
سال 1353 سازمان انتقال خون در ایران تأسیس شد و نخستین پایگاه انتقال
خون در قم از سال 62 به صورت رسمی آغاز به کارکرد و با توجه به اینکه در
نخستین سال‌های پیروزی انقلاب، جنگ با عراق به ما تحمیل شد در طول هشت سال
دفاع مقدس از قم مانند سایر نقاط کشور خون به مناطق جنگی ارسال می‌شد.
قم یکی از نخستین استان‌هایی بود که از سال 76 توانست خون جایگزین را
حذف و به صورت داوطلبانه به اهدای خون مستمر اهتمام داشته باشد و در حوادثی
مانند زلزله بم و رودبار از قم به مناطق زلزله زده خون ارسال شد که نشان
از استقبال خوب مردم مؤمن قم به این کار خداپسندانه است.
* مصرف خون‌های اهدایی چیست؟
برخلاف تصور عموم مردم، همان خونی که از اهدا کننده دریافت می‌شود به
دریافت کننده تزریق نمی‌شود بلکه از خون‌های اهدایی فرآورده‌های آن جدا شده
و به مصرف می‌رسد. در این راستا باید اذعان کرد که از هر یک واحد خون
حداقل سه فرآورده گلبول قرمز متراکم، پلاسما و پلاکت به دست می‌آید که عمر
پلاکت بین سه تا پنج روز است. به همین دلیل لازم است هر روز عملیات
خون‌گیری انجام شود.
* بیشترین مصرف خون برای چه بیمارانی است؟
بیماران مبتلا به تالاسمی از پرمصرف‌ترین بیمارانی هستند که به خون تازه
به صورت مکرر نیازمند هستند و باید هفته‌ای سه بار خون بدون آلودگی و تمیز
مصرف کنند. این بیماران در گذشته به دلیل دسترسی نداشتن به خون بدون
آلودگی پیش از رسیدن به سن 12 سالگی فوت می‌کردند ولی اکنون عمر این
بیماران طولانی شده و می‌توانند ازدواج نمایند.
* چه زمان‌هایی نیاز به خون بیشتر است؟
با اینکه نیاز به خون همیشه وجود دارد ولی عمر سلول‌های خونی بسیار
محدود است و ما نمی‌توانیم بیشتر از زمان مشخصی از این سلول‌ها نگهداری
کنیم، از طرف دیگر خون جایگزین صنعتی و مصنوعی ندارد و تنها منبع آن خود
انسان است، بنابراین نیاز به خون یک امر همیشگی است و باید به این مسئله به
صورت جدی توجه کرد که مصرف خون مراکز درمانی به روز است.
بیماران مبتلا به تالاسمی از پرمصرف‌ترین افرادی هستند که به خون تازه به صورت مکرر نیاز دارند
همچنین در تصادفات منجر به جرح، بیماران شیمی درمانی، نوزادان، مادران
باردار، اعمال جراحی بزرگ و اعمال جراحی قلب همگی نیاز به خون دارند و با
توجه به صنعتی شدن کشور، هر روز بر نیاز به خون افزوده می‌شود.
* اهدای خون چند نوبت در سال مجاز است؟ چرا بر اهدای خون مستمر توصیه می‌شود؟
خون مانند کلیه و دست و قلب، از اعضای بدن است و چه بسا این عضو بسیار
حیاتی به شمار می‌رود ولی تنها عضوی است که می‌شود بارها آن را اهدا کرد.
برای اهدای خون بین آقایان و بانوان تفاوت‌هایی وجود دارد که به ترتیب چهار
و سه نوبت در طول سال می‌توانند نسبت به اهدای خون اهتمام داشته باشند.
البته باید اذعان کرد که بر اساس سخنان بزرگان با توجه به اینکه اهدای یک
واحد خون می‌تواند جان چندین نفر را نجات دهد صدقه جاریه محسوب می‌شود و
مردم داوطلبانه به این امر مقدس اهتمام دارند.
* چه داروهایی از فرآورده‌های خونی تولید می‌شود؟
یکی از فرآورده‌های خونی پلاسما است و داروهایی که از آن تهیه و به
تولید می‌رسد بسیار اهمیت دارد که آلبومین، ایمونوگلوبولین انسانی و
فاکتورهای انعقادی برای بیماران هموفیلی از جمله داروهایی است که از
پلاسمای خون تولید می‌شود.
* شایع شده که فرآورده‌های خونی وارداتی است. این موضوع چقدر صحت دارد؟
با توجه به اینکه در کشورمان شبکه ملی خون وجود دارد چنین موضوعی به
صورت جدی مردود است. کمتر از 50 درصد از داروهایی که با فرآورده‌های خونی
تهیه می‌شود وارداتی است و توسط ماشین‌هایی حمل می‌شوند که بر روی آنها
عبارت «خون و فرآورده‌های خونی» درج شده که در برخی موارد دیده شده که از
این خودروها هنگامی که در گمرک هستند فیلم‌برداری و در فضای مجازی بارگذاری
می‌کنند و این شایعه که ایران از کشورهای دیگر خون وارد می‌کند را بین
مردم پخش می‌کنند که باید این اطمینان به مردم داده شود که ایران نیازی به
وارد کردن خون ندارد.
* چه تفاوتی میان تولید داروهای فرآورده خونی در داخل و خارج کشور برای مصرف کننده وجود دارد؟
تولید این‌گونه داروها در ایران موجب می‌شود که هزینه تهیه دارو برای
بیماران خاص کاهش پیدا کرده و دارو ارزان‌تر به دست مصرف کننده برسد و
همچنین این دارو از پلاسمای ایرانی ساخته شده و ساخت کشور دیگری که ژنوم
بدنی متفاوتی با ما ایرانی‌ها دارند، نیست و با ساختار کشور ما هماهنگ است.
* صنعت تولید دارو با مشأ فرآورده‌های خونی در ایران چه جایگاهی در کشورهای در حال توسعه دارد؟
در بین کشورهای در حال توسعه فقط ایران و برزیل هستند که چنین صنعتی را
دارند و می‌توانند پلاسمای مازاد خود را به دارو تبدیل کنند. قابل ذکر است
بیش از 60 درصد داروهایی که از پلاسما تولید می‌شود ساخت داخل و با منشأ
پلاسمای ایرانی است.