بزرگنمايي:

عصرقم- آموزش و پرورش نهادی تحول ساز در زندگی بشر است و نقش بنیادی و کلیدی در سرنوشت جوامع ایفا می کند چرا که افراد جامعه بهترین و مستعدترین سن فراگیری خود را در مدرسه می گذرانند.
مدرسه تجلی کارآمدی و توانمندی آموزش و پرورش است، به همین علت آینده جوامع را می توان در مدارس مشاهده کرد و اگر این مراکز آموزشی از استاندارد مطلوب برخوردار باشند، اهداف نظام تعلیم و تربیت محقق خواهد شد در غیر این صورت مسیر به بیراهه ختم می شود.
در سال تحصیلی جاری، استان قم با دارا بودن 256 هزار دانش آموز در حدود 660 مدرسه از کمبود مدرسه و کلاس درس رنج می برد، این کمبود بیشتر در مناطق جدید شهری است که هر سال بر تعداد دانش آموزان آن افزوده می شود.
بر اساس آمار اعلامی اداره کل توسعه، تجهیز و نوسازی مدارس قم، اگر این کمبود مرتفع نشود، آموزش و پرورش قم در پنج سال آینده با بحران بزرگی روبه رو می شود که می تواند مشکلات اجتماعی زیادی در پی داشته باشد.
یکی از راه های مدیریت معضل فضاهای آموزشی در شهر قم، واگذاری زمین های تملک شده توسط شهرداری برای احداث فضاهای آموزشی در مناطق جدید شهری و در نظر گرفتن اعتبارات دولتی برای احداث فضاهای مورد نیاز با همکاری خیران است.

* جمعیت دانش آموزی قم 14 هزار نفر افزایش یافته است
مدیرکل آموزش و پرورش قم در گفت و گو با ایرنا، بیان کرد: جمعیت دانش آموزی قم در سال تحصیلی جاری نسبت به سال تحصیلی گذشته 14هزار نفر افزایش یافته و از 242 هزار به 256 هزار دانش آموز رسیده است.
حمیدرضا شیخ الاسلام افزود: با توجه به رشد جمعیتی که در سال های گذشته در قم رخ داده است، پیش بینی می شود در آینده این رشد افزایش چشمگیری داشته باشد.
وی با بیان این که افزایش جمعیت دانش آموزی در قم بسیار بالا است، اضافه کرد: تا چهار سال آینده آمار دانش آموزی در سطح کشور از 13 میلیون به 17 میلیون افزایش می یابد که سهم استان در این زمینه به ویژه ورودی پایه اول ابتدایی درصد بالایی است.
وی در ادامه گفت: در چهار سال گذشته 149 باب مدرسه در استان قم ساخته شده، اما همچنان از لحاظ تعداد فضای آموزشی رتبه پایین و بیست و هفتم را دارا است.
شیخ الاسلام افزود: این استان در سال 92 رتبه 32 کشور و آخرین رتبه را دارا بود، ولی با اقدامات خیران و تلاش های صورت گرفته پنج رتبه جابه جا شده است.
وی خاطرنشان کرد: بیشترین کمبود فضای آموزشی مربوط به دوره ابتدایی است و در زمان حاضر بیش از 70 درصد مدارس دوره ابتدایی در استان 2 نوبته است.
به گفته وی، کمبود فضای آموزشی قم بیشتر مربوط به مناطق جدید شهری از جمله شهرک پردیسان در منطقه چهار، شهرک امام حسین در منطقه سه و همچنین مناطقی مانند انسجام، روبه روی بوستان علوی و بلوار مرجعیت که در حال رشد و توسعه می باشد ،است.
مدیرکل آموزش و پرورش قم با اشاره به این که در زمان حاضر استان قم به 100 باب مدرسه نیاز دارد، گفت: اگر در چند سال آینده مدرسه سازی از سوی خیران و جذب اعتبارات استانی و ملی با روند کنونی پیش رود، نیازهای جدید را جوابگو خواهیم بود و کمبود 100 مدرسه در جای خود باقی خواهد ماند.
وی تاکید کرد: اگر خللی در تخصیص اعتبارات پیش آید، به طور حتم با مشکلاتی مواجه می شویم.
شیخ الاسلام با بیان این که بالا بودن تراکم دانش آموزی بر کیفیت آموزشی تاثیرگذار است، خاطرنشان کرد: با وجود تمام مشکلاتی که استان قم از نظر تراکم بالای دانش آموزی با آن مواجه است، رتبه این استان در کنکور 97 چهارم بود.

* بی توجهی به کمبود مدرسه، مدارس قم را سه نوبته خواهد کرد
مدیر عامل مجمع خیرین مدرسه ساز قم نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به افزایش جمعیت دانش آموزی که هر سال قم مواجه است، نادیده گرفتن کمبود مدرسه در این شهر، قم را به سمت مدارس سه نوبته خواهد برد.
سید ناصر علایی طباطبایی افزود: مناطق مختلف استان قم با کمبود مدرسه روبه رو است به ویژه شهرک پردیسان که با توجه به جمعیت مستقر در آن ،به 40 باب مدرسه نیاز دارد.
وی اضافه کرد: بلوار غدیر از دیگر مناطق تازه تاسیس قم است که کاربری زمین های آن به مسکونی تبدیل شده و ضرورت دارد نسبت به احداث مدرسه در این منطقه اهتمام شود.
طباطبایی خاطرنشان کرد: بزرگترین مشکل منطقه الغدیر قم، نبود زمین در اختیار برای ساخت مدرسه است، در حالی که مهمتر از مدرسه زمین است که باید تامین گردد.
وی افزود: انتهای بلوار 15 خرداد، شهرک فاطمیه قم و قلعه کامکار از دیگر مناطقی است با رشد جمعیت مواجه هستند و نیاز مبرم به مدرسه دارند.
مدیر عامل مجمع خیرین مدرسه ساز قم گفت: در زمان حاضر قم از نظر تراکم دانش آموزی بیست و هشتمین استان کشور است و برای رسیدن به تراکم طبیعی نیاز به ساخت مدرسه دارد .
وی افزود: به طور حتم اگر مدرسه به میزان کافی ساخته نشود، ممکن است به سمت سه نوبته شدن مدراس برویم .
مدیرعامل مجمع خیرین مدرسه ساز قم با بیان این که بیش از 40 درصد مدارسی که در قم ساخته می شود به دست خیران است، گفت: فعالیت خیران مدرسه ساز در این استان نسبت به وسعت و جمعیت قم رونق خوبی دارد، ولی به علت مهاجرت ها و افزایش جمعیت، تراکم دانش آموزی در قم بالا است.
وی افزود: قم نسبت به سایر استان ها نیاز بیشتری به مدرسه دارد و بنا بر آمار سازمان نوسازی کشور، تعهدات خیران در قم بالاتر از استان های دیگر است.
این مسئول در مجمع خیرین مدرسه ساز با بیان این که تلاش می کنیم فعالیت خیرین را بیشتر توسعه دهیم، بیان کرد: برای این کار برنامه ریزی کرده ایم تا بیشتر از گذشته از ظرفیت بانوان استفاده شود.
طباطبایی افزود: با برگزاری جشنواره ها و در جریان قرار دادن بانوان خیر، سعی می کنیم آن ها را نسبت به نتایج اجتماعی و ثواب اخروی ساخت مدرسه آگاه کنیم تا آنها بیش از آنچه که هست، وارد صحنه شوند.
وی با بیان این که در تلاشیم تا از ظرفیت اصناف نیز به طور خاص استفاده شود، ابراز امیدواری کرد: با افزایش حضور خیران و به موازات آن افزایش اعتبارات دولتی کاری در خور شان دانش آموزان قم انجام شود.

* فضاهای آموزشی قم در پنج سال آینده پاسخگوی نیازها نیست
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس قم در گفت و گو با ایرنا، بیان کرد: با وضعیت اعتبارات فعلی در پنج سال آینده در صورتی که تمام مدارس موجود نیز 2 نوبته شود، فضاهای آموزشی و پرورشی پاسخگوی نیاز دانش آموزان استان نخواهد بود.
محسن پورگلیان افزود: گزارش کمبود مدرسه به صورت کامل به مسئولان قم ارائه شده ، ولی نحوه تصویب و تخصیص اعتبارات استانی نشان می دهد در زمان حاضر اولویت ها چیز دیگری است.
وی ادامه داد: جمعیت دانش آموزی استان قم در سال تحصیلی 98-97 حدود 256 هزار دانش آموز بود که 95 درصد در شهر و پنج درصد در مناطق روستایی مشغول به تحصیل هستند.
پورگلیان اضافه کرد: از کل جمعیت دانش آموزی، 89 درصد در مدارس دولتی و 11 درصد در مدارس غیردولتی حضور دارند که حدود 122 هزار نفر معادل بیش از 50 درصد از دانش آموزان در مقطع ابتدایی، حدود 50 هزار نفر در متوسطه اول و 34 هزار تن دیگر در متوسطه دوم مشغول به تحصیل هستند.
وی با بیان این که در زمان حاضر 6 هزار و 200 کلاس درس فعال در قالب 657 مدرسه در استان وجود دارد، گفت: این تعداد شامل 507 مدرسه در شهر و 150مدرسه در روستا است که مدارس شهری پنج هزار و600 کلاس درس و مدارس روستایی 600 کلاس درس دارند.
پورگلیان با اشاره به این که هر مدرسه به طور متوسط 10 کلاس درس دارد، اضافه کرد: تعداد کلاس در مدرسه شاخص به نسبت بالایی است که علت آن شهری بودن بیشتر مدارس استان است که این شاخص در بسیاری از استان ها بین چهار و پنج کلاس است .
وی با بیان این که در قم 921 هزار مترمربع فضای آموزشی وجود دارد، بیان کرد: 63 درصد از کلاس ها و مدارس در مقطع ابتدایی، 25 درصد در متوسطه اول و 12 درصد در متوسطه دوم است.
پورگلیان با بیان این که شاخص ملی تعداد مدارس 2 نوبت حدود 15 درصد است، خاطرنشان کرد: این شاخص در استان قم 39 درصد و در شهر قم 48 درصد است که تراکم دانش آموزی، جمعیت و سرانه آموزشی، 2 نوبت بودن مدارس را تایید می کند.
به گفته مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، سه شاخص شامل سرانه فضای آموزشی موجود، سرانه فضای آموزشی متوسط و سرانه آموزشی استاندارد در سنجش وضعیت سرانه زیربنای آموزشی لحاظ می شود.
وی افزود: سرانه آموزشی متوسط در کشور 5.17 مترمربع فضای آموزشی مسقف برای هر دانش آموز است که این سرانه در قم 4.32 مترمربع که حدود 0.9 از سرانه متوسط کشوری پایین تر است.
وی اضافه کرد: سرانه استانداردهای جدید در سطح کشور 8.39 مترمربع است و قم با 4.32 مترمربع جزو استان هایی است که از سرانه متوسط پایین تر و رتبه 27 را در کشور دارا است و با وجود همه تلاش های خیران و احداث مدارس از سرانه متوسط و استاندارد فاصله داریم.
مدیرکل نوسازی مدارس قم ادامه داد: در مدارس مقطع متوسطه دوم به لحاظ سرانه مشکل کمتری وجود دارد و عمده مشکل در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول است.
وی با بیان این که برای دستیابی به سرانه متوسط کشوری، جمعیت دانش آموزان مدارس دولتی در نظر گرفته می شود، تاکید کرد: حدود 228 هزار دانش آموز در مدارس دولتی تحصیل می کنند که اگر بخواهیم به سرانه کشور برسیم باید بیش از 200 هزار مترمربع زیربنا فضای آموزشی ایجاد کنیم.
پورگلیان ادامه داد: با این احتساب که هر مدرسه 12 کلاسه 2 هزار مترمربع زیربنا نیاز دارد، تعداد 980 کلاس درس معادل 82 مدرسه در استان قم نیاز است تا به سرانه متوسط کشوری برسیم.
وی به اعتبار مورد نیاز برای احداث این مدارس اشاره و بیان کرد: با وضعیت نوسانات اقتصادی، هزینه احداث هر مدرسه بیش از 40 میلیارد ریال شده است و پیمانکاران با عدد و رقم های قبل حاضر به همکاری نیستند.
وی افزود: اگر هزینه احداث هر مدرسه را 40 میلیارد ریال در نظر بگیریم، سه هزار و 400 میلیارد ریال نیاز است تا به سرانه متوسط کشوری برسیم و اگر این مساله را در برنامه پنج ساله در نظر بگیریم برای رسیدن به متوسط سرانه کشوری سالانه حدود 600 تا 650 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
پورگلیان در ادامه با بیان این که فاصله فضاهای آموزشی موجود در قم از سرانه استاندارد ملی زیاد است، بیان کرد: برای رسیدن به استاندارد ملی باید حدود 840 هزار مترمربع که برابر با 391 مدرسه است به فضای آموزشی قم افزوده شود که برای دستیابی به این تعداد مدرسه، در قالب برنامه پنج ساله باید سالانه 2 هزار و 400 میلیارد ریال هزینه شود.
وی تاکید کرد: احتساب این تعداد مدرسه و اعتبار برای رسیدن به متوسط و استاندارد کشوری با فرض این است که متوسط کشوری و جمعیت دانش آموزی قم در پنج سال آینده ثابت بماند.
به گفته پورگلیان، بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ افزایش جمعیت در قم 2.33 درصد و 90 درصد بالاتر از نرخ متوسط رشد جمعیت در کشور که 1.24 درصد است، می باشد و این میزان شامل زاد و ولد و مهاجرت است.
وی با بیان این که متوسط زاد و ولد استان 25 هزار تن در سال است، گفت: متوسط سالانه خروج از سیستم آموزشی یعنی پایه دوازدهم حدود 15 هزار دانش آموز در سال است که افزایش سالانه جمعیت دانش آموزشی در قم، حدود 10 هزار نفر است .
وی تصریح کرد: 10 هزار دانش آموز جدید سالانه به 333 کلاس درس و به عبارت دیگر 28 مدرسه 12 کلاسه نیاز دارند.
پورگلیان خاطرنشان کرد: امسال اعتبار مصوب برای اداره نوسازی مدارس در قم 220 میلیارد ریال و تخصیص نهایی حدود 100 میلیارد ریال است که 400 میلیارد ریال آن نیز صرف تعمیر، تجهیز و انشعابات مدارس می شود و فقط 60 میلیارد ریال برای مدرسه سازی می ماند.
وی افزود: در مجموع برای پاسخ به ورودی ها و رسیدن به سرانه متوسط کشوری سالی یک هزار و 300 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
وی گفت: با توجه به این که خیران سهمی 30 درصدی در ساخت مدارس دارند، اگر سهم خیران از این اعتبار کم شود، دولت باید سالی 930 میلیارد ریال برای احداث مدرسه در قم هزینه کند که تحقق این امر نیازمند اراده استانی است.
پورگلیان همچنین افزود: مدارس روستایی قم به لحاظ سرانه فضای آموزشی از استاندارد نیز بالاتر است و در حال حاضر باید کیفیت فضاهای آموزشی در این مناطق افزایش یابد.