بزرگنمايي:

عصر قم - قم - مدیر پژوهش‌های کاربردی دانشگاه علمی کاربردی قم، ایجاد مرکز علمی کاربردی بخش خصوصی در قم را ضروری دانست و گفت: در اجرای پروژه‌های استانی همت و اراده جمعی و عملی نداریم.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: تحولات روزآمد، ضرورت دانش بنیان شدن اقتصاد، گستردگی و غلبه فناوری بر اقتصاد تک محصولی و سنتی در جهان از یک سو و ناکارآمدی نظام تحصیلی آموزش محور و رکود و بی رمقی اقتصاد و انقباض مالی شدید در کشور از سوی دیگر، دست به دست هم داده تا دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی اگر می‌خواهند رشد و نمو داشته باشند باید مهارت محور و کارآفرین باشند.
دانشگاه علمی کاربردی در قم دارای 18 مرکز علمی کاربردی است که از بطن سازمان‌ها و نهادهای دولتی برآمده‌اند؛ با حسین ابراهیمی‌فر، مدیر پژوهش‌های کاربردی دانشگاه علمی کاربردی استان قم درباره چگونگی سیستم آموزشی مهارت محور و جایگاه قم در نظام آموزشی علمی و کاربردی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که بدین شرح است:
قبول دارید که اصلی دلیل شکل گیری دانشگاه‌های علمی و کاربردی ایجاد دانشگاه مهارت محور و کارآفرین بود. آیا این امر اتفاق افتاده است؟
به هرحال این اقدام یک اتفاق مثبت و با برکت است و ایجاد کارآفرینی و مهارت افزایی فارغ التحصیلان دانشگاهی شکل گرفته و در حال توسعه است.
نظام آموزشی دانشگاه‌های علمی کاربردی با نظام آموزشی مرسوم چه تفاوت‌هایی دارد؟
به هرحال این سؤال جواب مفصلی دارد اما نکته قابل اشاره این است که در نظام آموزشی عاری از مهارت ورزی دانشجویان در هرسطح دروسی عمومی، پایه، اصلی و تخصصی در نهایت صاحب تکنیک می‌شوند یعنی فقط یک مهندس خوب می‌شود اما وارد محیط کسب و کار نمی‌شوند؛ یعنی از تکنیک‌های فنون کارآفرینی، بازاریابی، فن مذاکره و مدیریت کسب و کار بی بهره می‌ماند.
در دانشگاه علمی کاربردی این تکنیک‌ها در چه قالبی مطرح و ارائه می‌شود؟
در این نوع نظام آموزشی چیزی حدود 12 واحد مهارت‌های مشترک برای ایجاد مهارت‌های عملی به صورت اجباری و از ترم دوم طراحی شده است؛ ضمن اینکه حرکت بسیار مهم و اساسی این دانشگاه تدبیر و آینده نگری رشته‌های تحصیلی است.
برای همین چیزی حدود 512 ساعت نفر دروس کاربینی و کارورزی برای دانشجویان این دانشگاه پیش بینی شده است.
می‌توانید درباره دروس کاربینی و کارورزی کمی توضیح دهید؟
درس کاربینی از همان بدو ورود به دانشگاه به منظور آشنایی فرد با حیطه شغلی، ظرافت‌ها و چارچوب و ازهمه مهم‌تر آینده شغلی و حتی مشکلات و آسیب‌های رشته تحصیلی انتخاب شده به مدت 32 ساعت طراحی و تدریس می‌شود.
در اجرای پروژه‌های استانی در قم فاقد همت و اراده جمعی و عملی هستیم
در کارورزی هم 4 واحد درسی به مدت 480 ساعت درباره کار در محیط کسب و کار به صورت کاملاً کارگاهی و عملیاتی تدریس می‌شود.
این واحدها و ساعات آموزشی برای هر دو دوره کاردانی و کارشناسی طراحی شده است. در واقع بیش از 60 درصد مباحث درسی این نوع نظام آموزشی کاملاً عملی است.
آیا دانشگاه‌های علمی کاربردی استان امکانات و زیرساخت‌های لازم برای اجرای دوره‌های عملی را دارند؟
بله. چون مراکز علمی و کاربردی استان برآمده از حوزه تخصصی هر دستگاه دولتی است؛ مثلاً اگر ما مرکز علمی و کاربردی جهاد کشاورزی داریم تمام امکانات و نمونه‌های مورد نیاز واحدهای درسی را سازمان متولی تأمین می‌کند و در نتیجه منابع درخواستی دانشجو کاملاً عملیاتی و عینی می‌شود.
یکی از ایرادهایی که به مراکز علمی کاربردی وارد می‌شود، سطح توان علمی و تجربه استادان آن است این مورد را قبول دارید؟
همه اساتید این دانشگاه علاوه بر اینکه باید برای امکان ورود به 3 سال تجربه تدریس نیاز دارند، حتماً باید در حوزه تخصصی هر مرکز علمی تخصص داشته باشند؛ مثلاً در مرکز علمی و کاربردی دادگستری بیشتر از کارشناسان خبره قوه قضائیه که عملاً با پرونده‌های قضایی سروکار دارند استفاده می‌شود.
فراتر از این مسئله استادان علمی و کاربردی باید از فیلتر شورای اساتید خبرگان وزارت علوم هم بگذرند و تأییدیه آن‌ها را داشته باشند.
چرا دانشگاه علمی کاربردی در خصوص ایجاد و پذیرش دانشجویان مقاطع تحصیلی عالیه کارشناسی ارشد و دکترا اقدام خاصی نکرده است؟
برای پاسخ به این سؤال خوب باید چند نکته را در نظر گرفت اول اینکه رشته‌های تحصیلی این دانشگاه برخلاف دانشگاه مرسوم آموزش محور، از همان بدو پذیرش دارای گرایش‌های تخصصی است مثلاً در رشته حقوق از همان ابتدا کاردان حقوق ثبت داریم و یا در معماری گرایش کاردان معماری روستایی داریم.
نکته مهم دیگر این است که دانشگاه علمی و کاربردی براساس پروژه‌ها و نیازهای بومی استان و با رویکرد تقاضا محور دانشجوی کارشناسی ارشد می‌پذیرد و مدرک صادر می‌کند. لذا تعریف پروژه، هزینه تربیت دانشجو و به ثمر رساندن پروژه برعهده متقاضی است.
علت اینکه در قم کارشناسی ارشد علمی کاربردی نداریم به این معنی است که پروژه‌ای نداریم؟
جواب این سؤال مفصل است. در واقع پاسخ به این سؤال مشخص کردن ضعف‌ها و کمبودهای نظام آموزشی علمی و کاربردی استان است.
البته چون تعریف چنین پروژه‌ها و تربیت دانشجوی آن هزینه کلان می‌خواهد بنابراین سازمان‌ها و نهادهای دولتی انجام آن را به وزارتخانه متبوع خود می‌سپارند.
ضمن اینکه متأسفانه در اجرای پروژه‌های استانی فاقد همت و اراده جمعی و عملی هستیم.
به هرحال استان قم دچار مشکلات زیرساختی و برنامه‌ای کم و زیادی است که هرکدام آن یک مسئله بومی است، آیا برای رفع و رجوعش نیاز به تعریف پروژه بومی داریم؟ مثل معضل آب رسانی، نحوه استحصال از منابع متنوع دریاچه نمک و یا مبحث گردشگری مذهبی.
بله درست است؛ اما همه این‌ها نشان می‌دهد که نظام آموزشی مهارت محور و کارآفرین بهترین گزینه برای ایجاد ارتباط مستمرو نتیجه بخش میان صنعت و دانشگاه است.
نظام دولتی ما امروز فاقد ریسک پذیری و خلاقیت و رویکرد کارآفرینی است
مشکل اصلی استان در توسعه و کاربردی شدن نظام مهارت محور دانش بنیان دولتی بودن مراکز علمی کاربردی است. همانطورکه می دانید نظام دولتی ما فاقد ریسک پذیری و خلاقیت و رویکرد کارآفرینی است.
با این توصیف نمی‌توانیم از مرکز علمی کاربردی دولتی طرح‌ها و پروژه‌های خلاقانه و بزرگ صید کرده و توسعه دهیم.
ظاهراً در برخی از استان‌های دیگر کمتر مشکل دولت محور بودن مراکز علمی و کاربردی را داریم؟
بله همین طور است. هرجا که بخش خصوصی اقدام راه اندازی و توسعه مراکز علمی کاربردی کرده تحول شگرفی در میزان و توسعه صنعتی داشته است.
یکی از برنامه‌های خوب دانشگاه علمی کاربردی ایجاد دفتر کارآفرینی است این دفترقرار است خدماتی ارائه دهد؟
اساساً هدف اصلی دانشگاه علمی کاربردی این است که هر دانش آموخته از یک فرد استخدام شونده تبدیل به یک فرد استخدام کننده و یا کارآفرین شود.
برای تربیت و ایجاد چنین فرایندی شناسایی ایده و مخترعان و کمک به استادان خلاق و هدایت صاحبان ایده و اختراع از جمله وظایف دفتر کارآفرینی است.
البته در کنار دفتر کارآفرینی یک مرکز نوآوری داریم که وظیفه حمایت، هدایت و جهت دهی بومی و منطقه‌ای ایده‌های فناورانه را برعهده دارد.