بزرگنمايي:

عصر قم - روزنامه 19 دی قم در شماره روز یکشنبه هشتم شهریورماه مطلبی با عنوان"در بسته حجره های بازار کهنه به روی هنرمندان صنایع دستی " را به قلم وجیهه غلامحسین زاده منتشر کرد.
در این مطلب می خوانیم:
«بازار کهنه یتیم است و هیچ کسی در قم سرپرستی اش را برعهده نمی گیرد» این جمله یکی از کسبه بازار کهنه است که عمق بی توجهی و اوضاع نامناسب بازار کهنه را نشان می دهد. از حجره های بسته و تعطیل گرفته تا ترک هایی که بر دیواره ها و سقف بازار کهنه افتاده و آن را هر روز کهنه تر می کند.
مجموعه راسته بازار کهنه و نو مربوط به دوره صفوی - دوره قاجار و در خیابان آذر واقع شده است که سال 76 با شمارهٔ ثبت 1937 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بسیاری از حجره های بازار تعطیل است و قفل های بسته شده و کرکره های خاک گرفته شان نشان می دهد که مدت هاست کسی سراغشان نرفته است، صاحبان همان مغازه های باقی مانده هم از وضعیت بازار کهنه گلایه دارند و معتقدند که سال هاست بازار کهنه به حال خود رها شده است و هیچ رسیدگی و نظارتی بر وضعیت این میراث تاریخی از سوی نهادهای مرتبط اعمال نمی شود.
اتفاقاتی که اخیرا در میدان کهنه افتاد و ساماندهی نسبی آن سر این گلایه و شکایت ها را بیش از گذشته نیز باز کرده است و کسبه راسته بازار کهنه معتقدند که باید برای اینکه بازار کهنه از وضعیتی که امروز به آن دچار شده است خارج شود یک تصمیم جدی صورت بگیرد و آن هم مسدود شدن راه ورود و خروج وسایل نقلیه به بازار می باشد.
آدابی یکی از همین کسبه است که سال هاست به کار تولید و فروش فرش دستباف در بازارکهنه مشغول است اما می گوید درهمه این سالها بیش از کار سرو صدا و شلوغی هایی که تردد وسایل نقلیه و به ویژه موتورسیکلت در فضای سرپوشیده بازار ایجاد می کند و بحث ها و درگیری هایی که درنتیجه آن به وجود می آید، سبب فرسودگی او و سایر کسبه شده و آرامش را از بازار گرفته است و بسیاری از کسبه ای که کار هنری داشتند به دلیل نداشتن تمرکز حاصل از عبور و مرور موتورسیکلت ها از اینجا رفته اند.
بازار باید مسدود باشد
به گفته وی مسدود بودن راه بازار در همه بازارهای قدیمی مشابه بازار کهنه قم در سراسر کشور معمول است و از طرفی خود این عبور ماشین و موتورسیکلت به محیط بازار آسیب های بسیاری زده چاله های ایجاد شده کف بازار و ترک هایی که در اثر برخورد این وسایل با دیواره های بازار کهنه به وجود آمده است به این اثر تاریخی آسیب زده است.
گودبرداری که شهرداری پشت بازار کهنه انجام داده است نیز مایه نگرانی کسبه بازار کهنه است و معتقدند که این کار به دیواره های بازار کهنه آسیب زده است و ترک هایی روی آن ایجاد کرده است.
تبدیل بازار کهنه به بازار سنتی عرضه صنایع دستی وعده ای بود که پیش از این از سوی میراث فرهنگی داده شده بود اما حالا بعد از مدت هنوز خبری از عملی شدن آن نیست.
حسن زاده یکی از کسبه دیگر بازار کهنه است که از پاسکاری این موضوع بین شهرداری و میراث فرهنگی انتقاد کرده و می گوید:ساماندهی و جابه جایی نجاری ها و سایر مشاغلی که در حوزه صنایع دستی نیستند اولین قدمی است که باید برای تبدیل راسته بازار کهنه به بازار صنایع دستی مورد توجه قرار گیرد اما دائما بین دستگاه ها پاسکاری می شود.
جابه جایی اصناف بدون مجوز
به گفته وی بسیاری از نجاری ها و سایر کسبه ای که در بازار کهنه مشغول فعالیت هستند مجوز فعالیت ندارند و می توان با یک اقدام جدی زمینه های جابه جایی آن ها را فراهم کرد همانطور که سال ها پیش این اتفاق افتاد و همه نجاری های بازار کهنه به اطراف شهرقائم منتقل شدند اما به مرور با نبود نظارت تعدادی از نجاری های بازگشتند و این مدیریت بازار مستلزم این است که میراث فرهنگی یا شهرداری پای کار بیاد و مسئولیت این موضوع را برعهده بگیرد.
به اعتقاد وی حضور برخی مشاغل حتی برای حفظ این میراث تاریخی خطرناک است، آتش سوزی هایی که در نتیجه فعالیت برخی نجاری ها در بازار کهنه هراز گاهی به وجود می آید در صورتی که مدیریت نشوند می تواند حجره به حجره منتقل شود و دراین صورت کار مهار آتش سخت خواهد بود
حسن زاده معتقد است که سنگ فرش راسته بازار کهنه، مرز بندی محدوده مغازه ها و راه اندازی و سرو سامان دادن به مغازه های تعطیل شده می تواند رونقی به وضعیت ناگوار فعلی بازار کهنه بدهد و قوانین و مقرراتی برای حفظ بازار برای کسبه تعریف شود تا مانند هزینه ای که چند سال پیش برای گچ کاری محیط بازار صورت گرفت هدر نرود، به این خاطر که برخی از کسبه مقابل مغازه های خود آتش روشن کرده و دیواره ها و سقف سراسر بازار دوده گرفته و سیاه شده است.
جایی برای عرضه صنایع دستی
بسیاری از فعالان صنایع دستی در استان نیز منتظر تحقق وعده عملی شدن تبدیل راسته بازار کهنه به بازار سنتی عرضه محصولات صنایع دستی هستند. ریحانه حاجی رضایی از هنرمندان جوان استان قم که سال هاست درعرصه تولید محصولات سفال وسرامیک مشغول است معتقد است اساسا در قم صنایع دستی چندان دیده نمی شود وجایگاهی برای آن قائل نیستند.
وی که بیشتر فروش محصولاتش مربوط به شهرهای دیگر است می گوید تنها امیدی که امروز برای فعالان عرصه صنایع دستی وجود دارد رجعت دوباره مردم به صنایع دستی است و استفاده از کالاهای سنتی است اما از این فرصت مناسب باید به بهترین نحو استفاده کرد و مسئولان استان باید امکان عرضه مناسب صنایع دستی تولید شده در استان قم را فراهم کنند.
به اعتقاد وی وعده تبدیل بازار کهنه به جایگاهی برای عرضه صنایع دستی امیدی برای تولیدکننده این عرصه بود که عملی نشد و روی زمین ماند درحالی که با توجه به تاکید بر گردشگری به عنوان محور توسعه استان قم توجه به عرضه مناسب صنایع دستی استان قم ضرورت دارد.
به گفته حاجی رضایی سفال تنها به عنوان یکی از صنایع دستی پر از ایده و تنوع است و می تواند بسط و گسترش بسیاری داشته باشد ، اما هنوز کارگاه های کاشی کاری و سفال در قم متناسب با این فضا وجود ندارد و بسیار اندک است و اصلا صنایع دستی در شهر قم جایگاه ویژه ای نداشته و محیطی برای عرضه محصولات صنایع دستی وجود ندارد.
بازارهای سنتی و قدیمی شهرهای اصفهان و یزد می تواند نمونه مناسب برای الگو گیری از این ظرفیت مهمی باشد که از قرن ها قبل برای ما به یادگار مانده است اما حالا در گوشه ای از شهر خاک می خورد و به جای یک بازار سنتی و قدیمی تبدیل شده است به یک شاهراه ارتباطی سرپوشیده که تخریب بیشتر آن را در پی دارد.
منبع: روزنامه 19 دی قم
8138/ 6133/